Een dronevlucht boven de stad, dansende mannen in het bos, een bootje op kabbelend water. Herman van den Heuvel schildert zijn video-animaties beeld voor beeld. Hij zoekt de thematiek dicht bij huis of laat zich inspireren door beelden die hem raken uit het nieuws.

In het Garenkokerskwartier langs het spoor bewoont Herman met zijn vriendin sinds vijftien jaar een huis met op de eerste verdieping zijn atelier. In de twee kamers gescheiden door een schuifdeur staan aan de ene kant een bureau met computer en aan de andere kant zijn fotografie- en schilderspullen. Het schilderen leerde Herman op de Stadsacademie voor Toegepaste Kunsten in Maastricht. Sinds vijf jaar experimenteert hij met het samenvoegen van schilder-, animatie- en videotechnieken. Hij schildert losse filmstills, fotografeert ze en monteert ze vervolgens tot een videoloop.

“Voor mijn gevoel ben ik nog maar net bezig. Het is erg arbeidsintensief, zoveel filmpjes maak ik niet per jaar. Voor zes minuten film heb ik vijfhonderd geschilderde beelden nodig. Ik zit nog midden in het ontwikkelingsproces. Van huis uit ben ik schilder, maar met een nieuw eindresultaat, het doek is een video geworden. De achterliggende gedachte was, dat ik mijn schilderijen wilde laten bewegen. Gaandeweg kwam ik hier op uit en ben nu tevreden met het resultaat. De animaties hebben mijn handschrift en thematiek.”

Wat is je thematiek?

“Ik heb veel bootjes geschilderd, vakantiehuisjes, landschappen en mensfiguren. Het zijn ook beelden uit de actualiteit waar ik mee werk. De oorlogssituatie in Syrië bijvoorbeeld. Ik schilder geen oorlogsbeelden maar de menselijke kant, de ellende die je ziet. Het is figuratief geschilderd, maar met andere elementen die mijn eigen wereld laten zien. De wereld in mijn hoofd. Ik laat het voorbeeld los en dan ontstaat er iets dat ik niet van tevoren heb uitgedacht. Ik vind dat veel interessanter, spannender dan de werkelijkheid na schilderen.”

 

Hoe ben je op het idee gekomen het schilderen te combineren met video?

“Het kwam door mijn werk, ik ben dtp-er en heb veel interesse in de digitale media en digitale animatie. Ik wilde de twee werelden bij elkaar brengen, het schilderen en bewegend beeld. Mijn eerste animatie was ‘de stenengooier’, een universeel beeld van verzet. Het filmpje bestaat uit zestig geschilderde stills.” Herman laat de animatie zien op zijn computer. Een jongen reikt ver naar achteren en werpt een steen, steeds opnieuw. “Ik heb deze tijdens de Kunstlijn laten zien en mensen stonden echt gehypnotiseerd te kijken. Het verraste me dat die video zo’n effect had.”

Heb je dat zelf ook, dat je moet blijven kijken?

“Ja zeker, ik kan er heel lang naar kijken.” Herman pakt zijn muis en zoekt een andere animatie op zijn computer. “Deze bijvoorbeeld.” In beeld verschijnt een dansende man, je hoort zijn voeten op de grond neerkomen. Er komt nog een mannetje bij, het wordt een groep, twee groepen, het lijkt op een dans. Het geluid van de voeten klinkt harmonisch. “Je moet hem nu wel helemaal afkijken, op een gegeven moment gebeurt er iets.” Het geluid wordt luider, chaotisch en uiteindelijk onprettig, het lijkt op marcherende laarzen. “Ik heb dit vooraf niet zo bedacht, maar tijdens de montage ontdekte ik dat, hoe meer mannetjes ik toevoegde hoe minder leuk het werd. De sfeer slaat om van vrolijk naar dreigend. Hier blijf je naar kijken.”

Herman loopt naar het schildergedeelte van zijn atelier, verfspatten op de vloer, vrij uitzicht aan de achterkant. Er staat een kleine fotografeer-set met wit decor, bovenin hangt een camera. Hij wijst het kader aan waar hij de beelden inlegt om te voorkomen dat ze verschuiven en de video uiteindelijk niet meer klopt. Verderop ligt een hoge stapel schilderijtjes van twintig bij vijfentwintig centimeter, een bootje dobbert op het water. Herman laat zien hoe het ene beeld steeds ietsje verschilt van het andere waardoor de boot in beweging komt. Aan de muren hangen voorstudies, de meeste in zwart-wit. De kunstenaar gooit de balkondeuren open en zet buiten drie grote werken neer uit de tijd dat hij alleen nog schilderde. Een trein rijdt langs met piepende wielen.

Herman wil nog één video laten zien, de animatie ‘Drone’. “Naar aanleiding van de situatie in het Midden-Oosten, helikopters die in de nacht rondcirkelen boven een stad, wilde ik een soort ‘dashcam’ achtig beeld creëren. Ik wilde het niet letterlijk naschilderen, daarom heb in een 3D- programma een dorpje gebouwd, daar een animatie van gemaakt en die weer geschilderd. Fictief en geabstraheerd eigenlijk. De beelden in het filmpje sluiten naadloos op elkaar aan, je kunt het begin en einde niet meer zien.”

Wat wil je laten zien of duidelijk maken met je video’s?

Herman denkt lang na. “De tegenstelling tussen de lichte en de donkere kant van de wereld intrigeert mij. Vrolijke beelden van vakantiehuisjes met een zwartgrijze achtergrond. Daar zit een dreiging in, zo gezellig is het blijkbaar allemaal niet. Het mooist is als een beeld of animatie omklapt van vrolijk naar dreigend. Dat vind ik een spannend gegeven. Mijn werk is mijn eigen ontdekkingsreis, misschien is dat wel mijn doel. Het exploreren van de donkere kant van de wereld en ook mijn eigen donkere kant. Het is een reis zonder eindpunt.”

---

Herman van den heuvel is mede-oprichter van BEAM THIS! een nieuw initiatief voor mediakunst. Een avond lang projecteren mediakunstenaars en beeldmakers hun werk tegelijk in één ruimte. Op 24 november zal de eerste avond plaatsvinden bij 37PK in Haarlem.

Tekst: Meta van der Meijden/ Fotografie: Debbie Saul Dit artikel is eerder gepubliceerd in de 57e editie van de Haarlemse Stadsglossy.