3 vragen aan… Kunstenaar Ada Leenheer

“Ik begin bij chaos en eindig bij structuur”

Niet meer dan twee kunstwerken per maand maakt Ada Leenheer. Ze werkt langzaam, geniet van het handwerk en het materiaalonderzoek. Leenheer neemt de wereld in zich op en probeert orde en helderheid te scheppen. De drang om de beelden in haar hoofd vorm te geven, is niet te stoppen. In haar atelier in IJmuiden gaat er een heel proces vooraf aan haar kunstobjecten. “Ik maak iets, vernietig het en bouw weer op.”

Waar gaan jouw kunstwerken over?

“Ze gaan over de chaos om ons heen. Ik vind het verbijsterend dat die warboel kan bestaan en dat we het accepteren. We kijken op televisie naar beelden van een oorlog, daar bovenop staat een foto van de kinderen en tegelijk drink je koffie met je moeder. Het is toch raar dat die beelden allemaal door elkaar heen lopen. Die kluwen van scenes zie ik de hele dag, ik bekijk alles los van elkaar. De chaos is geen last voor mij, zo observeer ik de wereld nu eenmaal.”

Ada Leenheer

“Toen ik net van de kunstacademie kwam, kon ik geen samenhangend schilderij maken. Ik werkte met lagen, de ene laag over de andere. Losse fragmenten zonder verbinding. Met kleur of vorm liet ik eenheid ontstaan zoals de werkelijkheid dat ook is. Ik imiteerde het echte leven op een schilderij. Tegenwoordig maak ik kunstwerken van verschillende elementen. Ze mogen naast elkaar bestaan en hoeven niet persé een eenheid te vormen. Dit is een groeiproces van jaren geweest. De vorm van een schilderij vond ik te dwingend. Ook merkte ik dat ik zo goed kan schilderen, dat het me beperkt. Ik neigde te veel naar perfectionisme. De beelden in mijn hoofd geef ik nu weer in kunstobjecten, zo ben ik vrijer.”

Hoe komt je werk tot stand?

“Als ik begin, vergroot ik eerst de chaos. Ik verzamel losse stukken beschilderd linnen, hout, touw, epoxy, het kan van alles zijn. Dan ga ik knippen, plakken en combineren. Gaandeweg ontstaat er iets. Ik heb nog geen idee wat ik aan het doen ben, maar zoek naar een beeld om een voor mij helder verhaal te verduidelijken. Ik maak iets en vernietig dat om vervolgens uit de stukken iets nieuws op te bouwen. Het begint bij warboel en eindigt bij orde, althans dat is de bedoeling. Eigenlijk is het schijnbare orde, je creëert op het oog structuur, maar die plaats je weer in een wereld vol chaos. Alles is relatief, een schijnbare ordening dus. In de warboel om mij heen constateer ik xenofobie, macht of eenzaamheid. Dat komt terug in mijn werk.”

Ada Leenheer

Waar haal jij je inspiratie vandaan?

“De beelden in mijn hoofd ontstaan tussen waken en slapen. Ik probeer te begrijpen waar ze vandaan komen. In mijn werk zitten vaak fabelachtige beesten en veel ogen, die staan voor gezien worden of juist niet. Het is moraliserend en vol Bijbelse motieven. Ik kom uit een streng gereformeerde achtergrond en dat heeft consequenties voor hoe ik de wereld bekijk. Die herkomst laat me niet los, maar daar heb ik geen moeite mee. Bij wat ik maak, ben ik me bewust van wat me drijft.”

“Ik werk met hart en ziel om alle kanten van de werkelijkheid te laten zien. Je kunt mijn objecten vergelijken met columns. Ik geef mijn mening op de wereld met materialen in plaats van met woorden. Mijn doel is de werkelijkheid zo neer te zetten dat het verwondering brengt en daardoor tot nieuwe inzichten leidt. De titels van mijn kunst zijn altijd werkwoorden: meenemen, dragen, slepen, vallen, spelen. Het is een zoektocht door het leven. Wat gaat er schuil achter alledaagse handelingen? Met deze vraag wil ik tot de kern komen. Beeldend werken geeft me de mogelijkheid de wereld even tot stilstand te brengen, dan kan er worden nagedacht en is er een moment van rust.”

Nieuwsgierig naar meer werk van Ada? Bekijk dan ook haar Kunstlijn Haarlem portfoliopagina: /kunstlijner/ada-leenheer

/door

3 vragen aan… Kunstenaar Pieter Berkhout

“Mijn werk gaat over ritme en leegte”

Als kleine jongen zat Pieter Berkhout vaker binnen te tekenen dan buiten te spelen met vriendjes. In al die jaren is er niet veel veranderd. Beeldende kunst bekijken en maken is wat hij het liefste doet. Berkhout kan uren achtereen scheppend bezig zijn, vooral midden in de nacht. “Je ziet het werk onder je handen ontstaan, zo spannend, ik kan dan niet meer stoppen.”

Ben je schilder of fotograaf?

“Schilderen en grafiek, daar ligt mijn hart en ervaring! Ik schilder ook met mijn foto’s, maar dan in de computer. Ik spuit er verf op en stoei net zolang tot het een grafisch werk wordt. Als je zo met fotografie omgaat, ben je een schilder. Het bewerken van foto’s is tegenwoordig totaal anders, je werkt niet meer in de doka, maar laadt je foto’s in de computer en werkt met digitale instellingen. Op reis fotografeer ik het meest, maar ik ga niet meer voor iedere foto naar buiten. In tien jaar tijd heb ik een gigantisch fotoarchief opgebouwd. Daar pak ik wat uit en ga aan de slag. Het is natuurlijk wel zo, dat als je niet meer fotografeert je ook niet op nieuwe ideeën komt en er geen ontwikkeling in je grafisch werk zit.”
“Als ik wel met mijn camera op pad ga, is dat zonder voorbedachte rade. Ik kijk meestal naar boven of naar beneden, in ieder geval niet vaak waar de meeste mensen naar kijken. Figuurlijk gesproken ben ik altijd bezig de straat op te ruimen, zodat er geen dingen te zien zijn die ik niet in beeld wil hebben. Bijvoorbeeld auto’s, een steiger of passanten. Een van de manieren waarmee je alles dat afleidt kunt buitensluiten, is werken met veel tegenlicht zoals bij een lage zon bijvoorbeeld. Je ziet dan alleen nog grote zwarte vormen. Daarnaast kun je spelen met scherpte dus één ding heel scherp waar de nadruk op komt te liggen en de rest onscherp.”

Pieter Berkhout - Mirror selfie

Hoe kom je tot een goede foto?

“Ik zie patronen op de grond of op een gevel waar ik later grafisch verder mee kan. De basis is niet altijd een goede foto. Het is de kunst om na afloop de foto te optimaliseren of zelfs te veranderen. Je kunt meerdere foto’s samenvoegen of steeds een nieuwe laag aanbrengen van dezelfde foto. Het kost heel wat uurtjes om tot iets interessants te komen, maar daar geniet ik van. In korte tijd heb meerdere versies van een werk. Van te voren weet ik niet waar het kunstwerk heen gaat, ik laat me verassen. Na bewerking herken je de originele foto niet meer, het is een grafisch werk geworden. Digitale grafiek.”

Pieter Berkhout

Depth

Pieter Berkhout

‘O’

Wat wil je vertellen met je kunst?

“Mijn werk gaat meestal over leegte. Dat klinkt misschien gek, ze zijn vaak vol, maar bedoeld als leeg. Ik wil leegte laten zien die rust geeft. In mijn werk zit zoveel herhaling van een patroon dat het weer stil wordt. Als ik nog een laag aan zou brengen, wordt het egaal grijs. Leegte kan negatief zijn, maar het moet juist prettig voelen, je moet je er in kunnen verliezen. Wellicht omdat ik teveel drukte heb gehad in mijn leven, heb ik zo’n behoefte aan rust. Jaren geleden maakte ik bijna lege schilderijen met alleen witte vlakken en aan de zijkanten wat strepen. Door zoveel mogelijk weg laten, blijft de essentie over.”
“Mijn schilderwerk en fotografisch werk lijken op elkaar ook al zie je dat niet direct. Mijn schilderijen moeten spontaniteit uitstralen, maar over ieder streepje is nagedacht en datzelfde geldt voor mijn grafisch werk. Eigenlijk zijn het ritmische patronen als muziek, echt boeiend. Ik kan verlangen naar mijn atelier, kunst maken is voor mij geen werken maar spelen. De komende 25 jaar kan ik hier zeker nog mee verder.”

Pieter Berkhout

Abandoned

Structure

 

/door

Annelien Kers: “Kunst mag ook gewoon mooi zijn”

Annelien Kers is alweer ruim een jaar artistiek coördinator bij de Vishal, ze is eigenaar van Kers Gallery en bedenker van de veiling Ongekend met werk van jonge kunstenaars. Tijdens het Kunstlijn weekend is ze samen met Marc Mulders curator bij het Dolhuys. Ook zal ze op geheel eigen wijze de overzichtstentoonstelling in de Vishal verzorgen: “Ik breng het gebouw en de kunst bij elkaar, door één hangende installatie te maken van alle werkjes van de kunstenaars. Zo vormen ze samen een mooie combinatie. Het is belangrijk dat de bezoeker bij binnenkomst meteen ziet dat het geheel klopt.”

Wat zijn je toekomstplannen voor De Vishal?

“Ik heb in eerste instantie vooral gekeken naar het gebouw. Door de grote pilaren die voor de wanden staan is het moeilijk om hier een tentoonstelling in te richten. Voor het programma van volgend jaar heb ik veel site-specific installaties geregeld zodat kunstenaars in de Vishal aan het werk gaan. Ze maken ter plekke hun kunstwerken zodat we zeker weten dat het formaat past.”

Lees meer

/door

Marianne Hotske Hamersma: “Alledaagse dingen fascineren mij”

Een hek, muur, lantaarnpaal of weggegooid blikje. Beeldend kunstenaar Marianne Hotske Hamersma is geboeid door het leven op straat. Haar werk is meestal groot en kleurrijk gemaakt van materialen die niet zijn wat ze lijken. “De vanzelfsprekendheid van een muur is zo normaal, ik vind het leuk om daar bij stil te staan. Zijn het alleen maar stenen of neemt de muur ook iets op? Ik stel vragen bij de openbare ruimte.” Tijdens het Kunstlijnweekend is haar werk te zien in het Noord-Hollands Archief.

Hamersma (29 jaar) is niet met kunst opgegroeid, wel was er thuis veel ruimte voor creativiteit. Marianne knutselde veel en maakte al snel haar eigen kleding. De modeacademie was een logisch stap, maar haar werk bleek te fantasievol. Naar aanleiding van haar eindcollectie met wolkachtige creaties adviseerde de examencommissie haar naar de kunstacademie te gaan. Die raad volgde ze op en na een kunstopleiding in Enschede en Gent, werkt en woont ze nu in Haarlem.

Hoe omschrijf je jouw eigen werk?

“Vooral heel kleurrijk, ik werk met verschillende materialen zoals wol, acrylverf, papier en doek. Ik houd van glitter en glans en ook van knulligheid. Productverpakkingen komen veel terug in mijn werk en er zit humor in. Ook al vind ik humor een vies woord.”

Waarom?

“Humor klinkt zo degelijk.”

Daar houd je niet van?

“Ik houd meer van radicaal en van absurdistische humor. Mijn werk is daardoor beïnvloed.”
Lees meer

/door

Hans Looijen: “Ook onze geest heeft zorg nodig”

Verwarde mensen zijn onbetrouwbaar, ze kunnen niet werken en je moet er geen relatie mee hebben, dat is de gangbare opvatting. Dat zegt Hans Looijen directeur van museum van de geest, Het Dolhuys. Hij wil waardering en begrip voor mensen die worden gezien als afwijkend. “Als je een depressie hebt gehad, tel je niet meer mee in onze maatschappij. Vertellen dat het niet goed gaat is nog steeds taboe. Je moet succes hebben en als dat niet lukt, had je beter je best moeten doen.”

Wat is het belang van dit museum?

Hans Looijen

Hans Looijen

“Iedereen snapt dat zorg voor het lichaam nodig is. We willen lang en gezond leven. Als we ziek zijn, gaan we naar de dokter. Onderhoud van je lijf is de normaalste zaak. Voor de geest geldt hetzelfde, maar die krijgt die aandacht niet. Pas als het helemaal mis is, doen we er wat aan. Het is heel belangrijk dat we ook voor onze geest zorgen. Wat kan de menselijke geest, wat kan er mis gaan en wat kan je er aan doen? Daar gaat Het Dolhuys over. Het museum biedt reflectie op de betekenis van de menselijke geest in een bijzondere omgeving. Het Dolhuys is een voormalig leprozen, pest- en ‘dollen’ huis. Dit doen we om waardering, onderkenning en begrip te krijgen voor mensen die worden gezien als afwijkend en daarom uitgesloten van de samenleving.”

 

Lees meer

/door