Orde en chaos dagen elkaar uit in ‘Order is Half of Life’ in de Vishal

Rasters? Enkel een vlak met lijnen die vierkanten en rechthoeken vormen? Een patroon in het breedste zin van het woord? Regelmaat en dus wellicht rust, of toch chaos? In Order is Half of Life in de Vishal Haarlem laten 3 x 3 = 9 kunstenaars zich inspireren door het raster.

Order is Half of Life heeft geen figuratieve of inhoudelijke aanknopingspunten. Het is wat het is. Een spel van lijnen, stippen, vlakken in enkel wit, zwart en grijs. Een expositie van goed kijken. Met de neus boven op de werken. Observeren. Vergelijken. Afstand nemen. En knipperen met de ogen tot de speelsheid zich openbaart.

Schijn bedriegt

Van een afstandje lijken de 3 x 5 = 15 doeken van Rene Eicke ordinaire rasters in verschillende grijstinten, maar schijn bedriegt: ze bestaan uit ontelbare stipjes die het oog alleen van dichtbij kunnen waarnemen. De panelen van René van den Bos zien er uit als gekleurde vlakken, maar blijken uit extreem fijne lijnen te bestaan die gezamenlijk rasters vormen. Zo fijn dat de lijnen dansen op het doek en de ogen uitdagen. Zo gestructureerd dat er chaos ontstaat.

De zwarte en bijna zilverkleurige lijnen op de werken van Gerda Kruimer gaan dwars door elkaar heen, het patroon is verdwenen. Maar de lijnen zijn bewust aangebracht, zijn ze dan toch geordend? Is het dan toch een raster? Wellicht een modernistisch raster dat net als het leven continu in beweging is.

Bermuda driehoek

De drie potloodtekeningen van Alexandra Roozen stralen ook die moderne beweging uit. De rasters worden getrokken naar een verdwijnpunt, een bermuda driehoek. Van dichtbij doen de vierkantjes denken aan de game Tetris waarbij blokjes van verschillende maten onder tijdsdruk in elkaar worden gevouwen. Alleen het vrolijke deuntje ontbreekt nog.

Speelse vormen

Tijdens het observeren van de werken blijft de installatie van Esther Stocker de aandacht trekken. Midden in de hal liggen elf brokstukken van gerasterd papier. Mogen we het aanraken? Er tegenaan liggen zoals tegen de stenen in het park? Ze verleggen? Ermee spelen? Zijn het de objecten zelf? Of is het een spel tussen het dynamische werk en de strakke schaduwen van het gebouw dat de speelsheid naar boven haalt?
Eigenlijk is de gehele Vishal een raster. Lange witte muren waarop schilderijen en tekeningen netjes gerangschikt zijn, afgebroken door grijze pilaren en een groot vierkant raam. Dit strakke patroon wordt door de speelse vormen van Esther Stocker doorbroken.

Het zou mij niets verbazen als ook er ergens een klein rood stipje staat. Gewoon om de orde te doorbreken. Dat is menselijk. We scheppen orde uit chaos, maar doorbreken orde en regelmaat om het spannend te houden. Orde kan niet zonder chaos en andersom.

Order is Half of Life is tot en met 16 juli 2017 te bezoeken in De Vishal Haarlem. Voor meer informatie kun je ook de Kunstlijn Kunstagenda bekijken!