Koffie?

Ik ben waarschijnlijk niet de enige die ’s ochtends vroeg met mijn ogen half dicht naar de keuken strompelt. Als ik het blik met koffie open, komen de aroma’s van het drankje dat mijn hele ochtend goed maakt me tegemoet. Ik ben trouwens in de avond, zeker na het eten, net zo’n koffiefan. Ook wanneer ik thuis gasten ontvang of er vrienden over de vloer komen, is mijn eerste vraag: “Wil je een bakkie?” En ik geloof vele Nederlanders met mij…Wij drinken per slot van rekening het meeste koffie van alle landen in de wereld! Koffie is een belangrijk onderdeel geworden van onze Nederlandse cultuur.

Fotograaf Ivo van der Bent (Den Haag, 1983) krijgt zelf, voorafgaand aan een fotoshoot van een BN’er, dikwijls een kopje koffie aangeboden. Zo’n “koffiemoment” zorgt voor wat ontspanning en wat geklets voordat beide partijen aan het werk moeten. Van der Bent besloot ook deze, meer luchtige momenten, vóór de daadwerkelijke fotoshoot vast te leggen. In 2015 bracht hij deze foto’s uit in het boek Koffie? Een selectie is te zien in de gelijknamige tentoonstelling in fotogalerie De Gang in Haarlem.

Snapshots

De foto’s zijn niet mooi of esthetisch en hebben wat weg van rauwe street photography. Door de flits van de camera, die Van der Bent nadrukkelijk aanwezig laat zijn, ogen de foto’s flets en hard. De achtergrond, vaak een interieur, een keuken of een café, is niet verfraaid. De BN’er in kwestie, die met zijn of haar kopje koffie duidelijk de hoofdrol speelt, lacht, kijkt weg of verbaasd, zet koffie of onderneemt een andere actie. Er lijkt niets gestaged te zijn. De foto’s zijn puur, spontaan en onbezonnen. Het zijn eerder snapshots: vluchtig geschoten foto’s van een momentopname.

Die vluchtige actie is het belangrijkst, niet het maken van een mooi, esthetisch aantrekkelijk portret. Toch worden de foto’s, en dus de bekende Nederlanders die erop afgebeeld staan, hierdoor persoonlijk: niet langer is het een gepolijst, afstandelijk portret, maar een heel herkenbaar beeld: net als mijn gewoonte, zie ik op Van der Bents foto’s iemand spontaan genieten van een vers kopje koffie.

Ivo van der Bent benoemde eens dat zijn werk niet is bedoeld om ‘mooi’ te zijn. Het zijn echte, rauwe en soms confronterende beelden. De bekende Nederlander, die voor veel personen waaronder ikzelf, vaak een ver weg staan, komen zo een stuk dichterbij. Het is zoals het is: puur Hollands en No Nonsens. Een ook dat is, net als koffie, een belangrijk onderdeel van onze Nederlandse cultuur.

Ivo van der Bent
Galerie De Gang, Haarlem
15 mei tot en met 29 juli 2017