Op bezoek in het atelier van Anouk Rosenhart

Steentjes in patronen. Tegen elkaar aan of juist met tussenruimte. Diverse hoogtes en kleuren, maar allemaal in balans. Het abstracte, minimalistische mozaïek van jong talent Anouk Rosenhart (1988) duikt steeds vaker op in de Haarlemse kunstwereld…

“Ik zie mezelf meer als ambachtsman dan als kunstenaar”, zegt zij terwijl ze met een martellina, een speciale mozaïekhamer, een steen in steeds kleinere stukken splijt. Anouk Rosenhart denkt in ritmes en patronen; alles wat ze ziet of voelt kan ze in mozaïek omzetten. Mozaïek is een ambacht, een techniek die ze zich heeft eigen gemaakt bij de De Scuola Mosaicisti del Friuli, de academie van mozaïek in Friuli, Noordoost-Italië. Ze mag zichzelf dan ook ‘Maestra Mosaicista’, meester in de mozaïekkunst noemen.

AANDACHT VOOR TECHNIEK

Friuli is een belangrijke plek uit de mozaïekgeschiedenis. Vele bekende mozaïeken uit de Romeinse en de Byzantijnse tijd zijn hier vervaardigd. De opleiding zet de traditionele leermethode voort. Net als in de Renaissance ga je hier in de leer bij een meester. Geen creatieve vrijheid, geen gefilosofeer over concepten, maar puur aandacht voor techniek, kwaliteit en snelheid. Hoe hak je de stenen of het glas? Hoe bouw je kleuren op? Iedere periode uit de geschiedenis kent zijn eigen regels. “Wekenlang werkten we in groepen aan kopieën uit de Romeinse en Byzantijnse tijd. We leerden alles omzetten in kleurvlakken.” Het derde en laatste jaar stond in het teken van moderne en abstracte hedendaagse kunst. “We kregen de ruimte om zelf de eigenschappen van mozaïek te ontdekken. Ik ging experimenteren met verschillende steensoorten, groottes en hoogtes. Dit werd uiteindelijk de basis van mijn huidige werk.”

 

 

SPELEN MET TUSSENRUIMTES

Haar unieke handschrift is drie jaar geleden ontstaan. Anouk werkte in een Haarlemse koffiebar. Een collega maakte pentekeningen opgebouwd uit kleine streepjes. “Voor een tentoonstelling in de koffiebar lieten we ons inspireren door elkaars werk. Voor het eerst verruimde ik mijn tussenruimtes, waardoor niet alleen vlakken, maar ook lijnen ontstonden.” Nieuwe ritmes, andere effecten. Het spelen met tussenruimtes heeft haar sinds dit moment niet meer losgelaten. Ondanks dat het handelskenmerk van Anouk is geïnspireerd op een pentekening, zet Anouk zelf geen lijn op papier. “Ik schets ruimtelijk”, zegt zij als ze een doos proefjes uit de kast haalt. De doos is overladen met kleurrijke mozaïekwerkjes van 5 á 10 centimeter groot. “In het klein test ik of bepaalde kleuren samengaan, of kijk ik of een nieuw patroon werkt. Ook als ik in opdracht werk maak ik enkel ruimtelijke proefjes om mijn ideeën kenbaar te maken.”

SPLIJTEN, STEKEN ÉN PRATEN TEGELIJK

Het ontwerpen en het uitzoeken van kleuren doet ze met volle focus om de balans in het werk te creëren. Daarna gaat de deur open en de muziek aan. “Een van de voordelen van
opgeleid worden in een ateliersetting: ik kan splijten, steken én praten tegelijk.” Nadat alle stenen in de juiste grootte gespleten zijn, gaat het proces pas echt beginnen. Het enthousiasme is vanaf haar gezicht te lezen. Anouk schetst de situatie en neemt plaats achter haar bureau. Om haar heen liggen allemaal schaaltjes met gehakte stukjes steen en glas. Voor haar neus een vers vierkant vlak van witte cementtegellijm. In haar hand een pincet. Dan heeft ze ongeveer twee uur de tijd om het ontwerp tot leven te brengen. Willekeurig pakt ze de steentjes en telt de lijnen. Een meditatief moment. “Dit proces is fijn. Ik kijk naar het ontwerp, maar werk intuïtief. Het ontstaat terwijl ik bezig ben.”

WEINIG MOZAÏSTEN

“Ik wil niets figuratiefs uitbeelden met mijn werk. Je vindt geen conceptuele verborgen betekenissen. Het is esthetisch en in balans. Als iets op het eerste oog simpel lijkt, is het goed. Dan klopt het, dan is er een natuurlijke harmonie. Een harmonie die er voor zorgt dat je rustig wordt als je naar het werk kijkt. Een eenvoud die de pure vorm van mozaïek laat zien, de aandacht vestigt op het materiaal en de vorm.” De hedendaagse kunstwereld kent weinig mozaïsten. Sinds 1922 zijn er 1782 Maestri Mosaicisti afgestudeerd die over de hele wereld werkzaam zijn. De groep mozaïsten die vrij werkt is nog kleiner. Binnen de kunstwereld put Anouk wel inspiratie uit papierkunstenaars
zoals Herman Coppes. Ook zij spelen op een minimalistische manier met ritme en kleuren. Met name de schaduwwerking en de weerkaatsing van kleuren in de papierkunst trekt haar zeer aan.

DENKEN IN CREATIEVE OPLOSSINGEN

Anouk is praktisch ingesteld. Na haar opleiding kwam ze terug naar Haarlem, de stad waar ze is opgegroeid. Nederland kent geen bloemrijke mozaïekcultuur met ateliers waar bedrijven en particulieren grote opdrachten plaatsen. Ergens in dienst gaan was geen optie. Ze besloot voor zichzelf aan de slag te gaan. Waar begin je zonder materiaal? Tijdens haar opleiding werkte ze met mozaïekglas dat enkel in Italië te verkrijgen is. Zo nu en dan bestelt ze iets, maar regelmatig is Anouk te vinden in de afvalcontainers van steenhouwerijen. Bij gebrek aan materiaal, ontdekt ze alternatieven. Zoals de toevoeging van papier. “Soms werkt het, soms niet. Het denken in creatieve oplossingen en spelen met materialen is de kunstenaar in mij, en het technisch en gefocust uitvoeren de ambachtsman.”

De deur van Studio Rosenhart Mosaics in de Waarderpolder staat altijd open voor nieuwsgierige bezoekers. Zie voor meer informatie www.rosenhartmosaics.com.

Tekst: Marjolein Blaauwbroek Fotografie: Debbie Saul Dit artikel is eerder gepubliceerd in de 61e editie van de Haarlemse Stadsglossy.